De hypotheek is vaak voor veel mensen al een ingewikkeld onderwerp, laat staan bij een echtscheiding. Belangrijke vragen zijn: hoe ziet de hypotheek eruit en welke levensverzekeringen of beleggingsrekeningen zijn gekoppeld aan de hypotheek?

Als duidelijk is hoe de hypotheek is opgebouwd, kan de eventuele over- of onderwaarde in het huis bepaald worden. Wil één van beiden in het huis blijven wonen, dan moet beoordeeld worden of dit voor die partner financieel haalbaar is. Ook moet de geldverstrekker instemmen met de wijzigingen die vervolgens nodig zijn.

SPAAR- OF BELEGGINGSREKENING
Een hypotheek is vaak meer dan alleen een geldlening. Meestal zitten er één of meerdere andere producten aan gekoppeld, Denk bijvoorbeeld aan een levensverzekering en/of een beleggings- of spaarrekening om een geldbedrag bij elkaar te sparen om later uw hypotheek mee af te lossen. Regel deze zaken ook goed als u gaat scheiden.

Over het algemeen is het niet zinvol om de verzekering op het leven van uw ex-partner te houden. Behalve als u afhankelijk bent van de kinder- of partneralimentatie die uw ex-partner aan u betaalt. Dan kan het zinvol zijn om een verzekering te hebben, zodat geld voor u beschikbaar komt bij het overlijden van uw ex-partner. Bij uw verzekeraar kunt u de afkoopwaarde opvragen. En heeft u al vermogen opgebouwd op de spaar- en/of beleggingsrekening? Dan moet u dat verdelen.

Bent u samen eigenaar van de woning? Dan is de waarde van de woning bepalen de volgende stap. Door middel van een taxatie weet u wat de woning waard is.

OVERWAARDE VAN DE WONING
Uw woning is meer waard is dan de hypotheekschuld die eraan verbonden is? Dan heeft uw woning een overwaarde. Dit bedrag aan overwaarde moet u samen met uw ex-partner delen.

MINDERWAARDE OF ONDERWAARDE VAN DE WONING
Is uw woning minder waard dan de hypotheekschuld? Dan is er sprake van een minder- of onderwaarde. De schuld is dan hoger dan de waarde van het huis, deze schuld moet u samen delen.

WAARDE KAPITAALVERZEKERING OF BELEGGINGSREKENING AAN HYPOTHEEK BEPALEN
Misschien is er aan uw hypotheek een beleggingsrekening, kapitaalverzekering of spaardepot gekoppeld. Een financieel adviseur kan dit voor u uitzoeken. Afhankelijk van hoe lang de hypotheek al loopt, heeft de beleggingsrekening, kapitaalverzekering of spaardepot een bepaalde waarde. Als de hypotheek samen is afgesloten, dan moet u de waarde van deze producten delen.

Bij een echtscheiding moet u niet alleen de bezittingen, maar ook de schulden verdelen. Vaak zijn er meer dingen te verdelen dan u denkt zoals bijvoorbeeld:
– De eventuele overwaarde van de koopwoning
– De hypotheekschuld van de koopwoning
– De waarde van een eigen bedrijf
– Tegoeden op bank- en spaarrekeningen
– Uw inboedel
– De auto
– Boot en/of caravan
– Opgebouwd kapitaal in levensverzekeringen
– Een 2de woning
–  Opgebouwd pensioen
Etcetera

HOE VERDELEN?
U kunt in principe zelf met elkaar afspraken maken over hoe de verdeling plaatsvind. De verdeling is gewoon goed als u beiden zich erin kunt vinden. Bedenk wel  dat er fiscale gevolgen kunnen zijn bij een ongelijke verdeling. Eén van beiden zou dan wellicht schenkingsrecht moet betalen. Er zijn wettelijke richtlijnen die u kunt volgen als u er met uw ex-partner niet uitkomt.

De vooraf gekozen samenlevingsvorm heeft ook invloed op de verdeling. Meer informatie hierover vindt u in de volgende veelgestelde vragen:
– Hoe is de verdeling bij samenwonen?
– Hoe is de verdeling bij een geregistreerd partnerschap?
– Eigen huis en huwelijkse voorwaarden

Welke samenlevingsvorm u gekozen heeft, is bepalend voor de wettelijke richtlijnen die van toepassing zijn. Als u met elkaar heeft samengewoond, is de verdeling afhankelijk van of u wel of geen samenlevingscontract heeft opgesteld.

MET SAMENLEVINGSCONTRACT
De bezittingen en schulden kunnen verdeeld worden zoals u heeft afgesproken in het samenlevingscontract.

ZONDER SAMENLEVINGSCONTRACT
De gezamenlijke bezittingen kunt u naar eigen inzicht met uw ex-partner verdelen. Maar als de verdeling ongelijk is, kan dit wel fiscale gevolgen hebben. Dan kan één van beiden misschien met schenkingsrecht te maken krijgen.

Hoe u met elkaar heeft samengeleefd, is bepalend voor de wettelijke richtlijnen die van toepassing zijn. Hoe de verdeling plaatsvindt, is afhankelijk van of u in gemeenschap van goederen of met huwelijkse voorwaarden ben getrouwd.

IN GEMEENSCHAP VAN GOEDEREN
Bij een huwelijk in gemeenschap van goederen hebben u en uw ex-partner ieder recht op de helft van alle bezittingen, onder aftrek van de schulden.

MET HUWELIJKSE VOORWAARDEN
Bij een huwelijk met huwelijkse voorwaarden, hangt het van de voorwaarden af wie welke bezittingen krijgt. En ook welke waarde eventueel verrekend moet worden. Voor de bezittingen en schulden waar u samen met uw ex-partner al eerder afspraken over heeft gemaakt en die ook zijn vastgelegd in de huwelijkse voorwaarden, houdt u zich aan die afspraken.

Hoe u met elkaar heeft samengeleefd, is bepalend voor de wettelijke richtlijnen die van toepassing zijn. Of u een geregistreerd partnerschap met of zonder voorwaarden heeft, is bepalend voor hoe de verdeling plaatsvindt.

MET PARTNERSCHAPSVOORWAARDEN
Heeft u een geregistreerd partnerschap met voorwaarden? De voorwaarden bepalen dan wie welke bezittingen krijgt. Plus welke waarde eventueel verrekend moet worden. Voor de bezittingen en schulden waar u tezamen al eerder afspraken over heeft gemaakt en die zijn vastgelegd in de notariële voorwaarden, moet u zich aan die afspraken houden.

ZONDER PARTNERSCHAPSVOORWAARDEN
U en uw ex-partner hebben ieder recht op de helft van alle bezittingen bij een geregistreerd partnerschap zonder voorwaarden. U en uw ex-partner zijn ook beiden aansprakelijk voor de helft van de schulden.

Hoe het met de belastingaangifte zit, is van uw persoonlijke situatie afhankelijk. Hieronder leggen we de verschillende situaties aan u uit.

U BLIJFT IN DE WONING WONEN DIE VAN U GEZAMENLIJK IS
U en uw ex-partner geven ieder 50% van het eigenwoningforfait aan als inkomsten uit eigen woning. U geeft zijn/haar deel van het eigenwoningforfait op als ontvangen alimentatie. Uw ex-partner kan zijn/haar deel van het eigenwoningforfait opgeven als betaalde alimentatie. Betalen u en uw ex-partner ieder de helft van de hypotheekrente, dan kunt u dit beiden gewoon aftrekken.

De situatie verandert na 24 maanden (vanaf het moment dat uw ex-partner uit de woning vertrokken is). Het aandeel van uw ex-partner in de woning voor de belastingaangifte ‘verhuist’ nu naar Box 3. Uw ex-partner moet hier zijn/haar aandeel in de waarde van de woning onder aftrek van zijn/haar aandeel in de eventuele hypotheekschuld aangeven. Uw ex-partner kan zijn of haar deel in het eigenwoningforfait nog steeds zien als betaalde alimentatie en in zijn of haar aangifte opgeven als aftrekpost. Voor u blijft uw helft van de hypotheekrente gewoon aftrekbaar.

U BLIJFT IN DE WONING WONEN DIE VAN UW EX-PARTNER IS
Uw ex-partner kan de woning nog 24 maanden als zijn/haar eigen woning beschouwen. Het eigenwoningforfait moet u zien als ontvangen alimentatie en u moet dit invullen onder ‘andere inkomsten’ (Box 1) bij uw inkomstenbelastingaangifte. Uw ex-partner vult het eigenwoningforfait op zijn/haar aangifte in en kan de betaalde hypotheekrente dan volledig aftrekken. Daarnaast kan uw ex-partner het eigenwoningforfait zien als betaalde alimentatie en in zijn/haar aangifte opgeven als aftrekpost.

Uw ex-partner kan na 2 jaar de betaalde hypotheekrente niet meer aftrekken. Voor de belastingaangifte verhuist de woning naar Box 3, waar uw ex-partner de volle waarde van de woning onder aftrek van de eventuele hypotheekschuld moet aangeven. Daarnaast kan uw ex-partner het eigenwoningforfait nog steeds zien als betaalde alimentatie en in zijn/haar aangifte opgeven als aftrekpost. U moet het eigenwoningforfait nog steeds te zien als ontvangen alimentatie en moet dit invullen onder ‘andere inkomsten’ (Box 1) bij uw inkomstenbelastingaangifte.

U BLIJFT IN UW EIGEN WONING WONEN
De woning is van u? Dan blijft de fiscale situatie ongewijzigd ten opzichte van voor de scheiding. U geeft het eigenwoningforfait aan als inkomsten uit eigen woning. De betaalde hypotheekrente kunt u volledig aftrekken.

Hoe u de betaalde hypotheekrente en het eigenwoningforfait op uw belastingaangifte moet opnemen als de woning verkocht wordt, is afhankelijk of u:
– Alleen eigenaar van de woning bent: u kunt zelf de betaalde hypotheekrente aftrekken en zelf het eigenwoningforfait invullen, als u of uw ex-partner zolang in de woning woont
– Samen met uw ex-partner eigenaar van de woning bent: u kunt ieder de helft van de betaalde hypotheekrente aftrekken en ieder de helft van het eigenwoningforfait invullen, als u of uw ex-partner zolang in de woning woont
– Uw ex-partner eigenaar van de woning is: uw ex-partner kan de betaalde hypotheekrente aftrekken en het eigenwoningforfait invullen, als u of uw ex-partner zolang in de woning woont

Laat de verkoop van de woning langer op zich wachten? Dan kan de renteaftrek na een bepaalde termijn vervallen voor degene die niet meer in het huis woont. In de wet staat hier een periode van 24 maanden voor, gerekend vanaf het moment dat deze partner de woning verlaten heeft.

BIJLEENREGELING
Hou ook rekening met de bijleenregeling. U moet volgens deze regeling de overwaarde die vrijkomt bij de verkoop van uw woning, weer investeren in een eventuele nieuwe koopwoning. Doet u dit niet, dan mag u over het leningbedrag ter grootte van die overwaarde geen hypotheekrente aftrekken.

WAT ALS U DE WONING VAN UW EX-PARTNER KOOPT?
Zodra u de eigenaar van de woning bent, kunt u zelf de betaalde hypotheekrente aftrekken en het eigenwoningforfait invullen. Voor de verkoop is de situatie ‘U blijft in de woning wonen die van uw ex-partner’ (zie veelgestelde vraag nummer 7) van toepassing.

OVERDRACHTSBELASTING
Koopt u uw ex-partner uit? Dan bent u in principe geen overdrachtsbelasting verschuldigd. Overdrachtsbelasting kan wel een rol spelen als u heeft samengewoond of getrouwd bent onder huwelijkse voorwaarden en de woning geen gemeenschappelijk eigendom is.

Als de tweede woning, in binnen- en buitenland, gemeenschappelijk eigendom van u en uw ex-partner is, dan valt ook deze woning onder de te verdelen goederen. Misschien wil één van beiden de 2de woning houden. Dan kunt u afspraken maken over de waarde en vervolgens bekijken of het haalbaar is om de woning te houden. Het alternatief is de woning verkopen, zodat het geld verdeeld kan worden.

WONING VOOR EIGEN GEBRUIK
Als de vakantiewoning alleen door u en uw ex-partner werd gebruikt, zijn er verder weinig bijzonderheden naast het vaststellen van de waarde van de vakantiewoning.

WONING ALS BELEGGINGSOBJECT
Werd de woning niet alleen voor eigen gebruik gebruikt, maar ook verhuurd? Dan is de woning een bron van inkomen en telt dit mee bij het bepalen van de partner- en/of kinderalimentatie.